Langdurige verandering is een van de moeilijkste dingen die we kunnen aangaan. In zekere zin zijn velen van ons verslaafd geraakt—niet per se aan middelen, maar aan de manieren waarop we
onszelf hebben geconditioneerd om te overleven. Onze opvoeding, trauma’s, genetische codering, familiesystemen, en soms zelfs wat voelt als echo’s uit vorige levens, hebben ons zenuwstelsel en
energiesysteem gevormd.
Daarbovenop komen talloze innerlijke en uiterlijke triggers die deze onbewuste reacties activeren en deze oude patronen steeds opnieuw
versterken.
Wanneer ons energiesysteem eenmaal zijn ‘opleiding’ in omgaan met het leven heeft afgerond, is het letterlijk een verslaving geworden. Deze geconditioneerde reacties verdwijnen naar de
achtergrond van ons bewustzijn en draaien op automatische piloot. Wat ooit begon als overlevingsstrategie in onze kindertijd, bevriest tot gewoontes die ons gevangen houden, lang nadat hun
noodzaak en nut voorbij is.
En net zoals bij elke verslaving zien we vaak de vernietiging die het veroorzaakt, maar klampen we ons toch vast aan de tijdelijke roes die het geeft. Die piek van veiligheid, erkenning, beloning of bevestiging voelt krachtiger dan het trage, onzekere proces van verandering. Er valt, vreemd genoeg, iets te winnen door ziek te zijn, vast te zitten of verslaafd te zijn: voorspelbaarheid. Zelfs als het bekende diep lijden veroorzaakt, weten we tenminste wat ons te wachten staat. Beter dat, zegt ons onderbewuste, dan het onbekende onder ogen te komen zonder houvast. Aan de basis hiervan ligt een fundamenteel gebrek aan innerlijke gronding en veiligheid. Zonder dat zoeken we externe prikkels—drama, prestaties, afleiding—als surrogaat voor echte levendigheid, hoe kortstondig die ook is.
Sommige mensen blijven hun hele leven in dit wiel van verslavend gedrag ronddraaien. Maar voor velen komt er een moment van helderheid, urgentie of zelfs fysieke noodzaak: er móét iets veranderen. Toch is het doorbreken van geconditioneerde patronen, net als stoppen met welke verslaving dan ook, onvoorstelbaar zwaar. Ons bewustzijn ervaart de wens tot verandering als onmiddellijk, tijdloos bijna. Maar het lichaam, dat in aardse tijd en ruimte leeft, is traag van begrip. Het is jarenlang—soms decennialang—bedraad in bepaalde reacties en patronen en kan zichzelf niet van de ene op de andere dag herprogrammeren. Dit is de klassieke tweestrijd: de directheid van bewustzijn tegenover de traagheid van het lichaam.
Wanneer heling onafwendbaar wordt, intensiveert dit een innerlijk conflict. Aan de ene kant is er de onweerstaanbare roep van transformatie. Aan de andere kant klampt het zenuwstelsel zich vast aan het bekende, hoe destructief ook, omdat dat veiliger voelt. Vooruitgang lijkt vaak tien stappen vooruit en negen stappen terug. Deze dans is geen mislukking—het is de natuurlijke spanning tussen groeikansen en de zwaartekracht van oude conditionering. Deze spanning verklaart waarom interventies—therapie, retraites of spirituele doorbraken—vaak maar kort effect hebben in het begin. Het systeem heeft simpelweg nog niet de capaciteit ontwikkeld om het nieuwe vast te houden en te dragen. Het systeem is nog steeds verslaafd aan de oude manier van handelen, terwijl de nieuwe neurale paden nog niet diep genoeg gevormd en belichaamd zijn. Het is alsof de uitnodiging tot een nieuwe werkelijkheid al is aangekomen, maar het huis nog niet gebouwd is om haar te dragen. Lichaam, geest en ziel moeten opnieuw getraind worden in een radicaal nieuwe manier van leven. Totdat er echte veiligheid is, is een terugval naar het oude haast onvermijdelijk.
De diepere uitdaging van langdurige heling ligt niet zozeer in het aanleren van een nieuwe set vaardigheden. In wezen gaat heling om herinneren. Het pad van bewustzijn en compassie is zo natuurlijk verbonden aan mens-zijn dat het, wanneer we het weer zien en gaan ervaren, eerder voelt als thuiskomen dan als iets nieuws leren. Het nodigt ons uit om vanuit eenheid te leven, om te zien dat elk aspect van het leven deel is van onze eigen creatie. In ons huist de innerlijke technologie van bewustzijn die de vrijheid en overvloed kan brengen waar we zo naar verlangen.
De echte uitdaging ligt in hoe we omgaan met de oude belemmerende patronen. Zodra we verandering aan de horizon zien, willen we het oude vaak zo snel mogelijk afstoten, ontwijken en negeren. Maar
juist die afwijzing duwt het ondergronds, waarna het sterker terugkomt. De uitnodiging—en de uitdaging—is om zowel het oude als het nieuwe met gelijkmoedigheid tegemoet te treden. Om de
verslaafde reacties én het nieuwe pad van heling in hetzelfde veld van compassievol bewustzijn te verwelkomen en te leren dragen. Wanneer we stoppen met het veroordelen van wat we deden om te
overleven, verliest het zijn grip en laat het ons los. Werkelijke transformatie komt niet door oordeel, ontkenning of dwang. Ze komt wanneer we zelfs de meest geconditioneerde delen van onszelf
omarmen met bewustzijn en zachtheid. In die ruimte kan het oude blijvend oplossen en het nieuwe wortel schieten.
Juno Burger
www.junoburger.com